Test wiedzy – podstawy fonetyki i fonologii

Podstawy fonetyki i fonologii łączą się z początkiem studiów logopedycznych, kiedy to studenci dopiero wykształcają w sobie wyobraźnię wymawianiową. Informacje z tego zakresu, a szczególnie zdolność transkrypcji fonetycznej tekstów, stanowią podwalinę do płynnej charakterystyki poszczególnych głosek. Również tych artykułowanych w sposób nieprawidłowy.

1. Która z wymienionych cech nie dotyczy głoski?
   a) jest najmniejszym elementem mowy, który można wyodrębnić słuchowo
   b) jest pojęciem abstrakcyjnym, wzorcem wymowy, jej różne realizacje
   nazywamy allofonami
   c) jej graficzną reprezentacją jest litera
   d) nie ma własnego znaczenia, ma stały zestaw cech akustyczno-
   artykulacyjnych
2. Jak nazywa się ostatnia faza artykulacyjna głoski?
   a) zestęp
   b) zakończenie
   c) następ
   d) finał
3. Czego w języku polskim jest najwięcej?
   a) liter
   b) dwuznaków
   c) spółgłosek
   d) głosek
4. Jak zachowują się spółgłoski znajdujące się w wygłosie absolutnym?
   a) spółgłoski dźwięczne pozostają dźwięczne, a bezdźwięczne
   udźwięczniają się
   b) pozostają niezmienione
   c) spółgłoski dźwięczne ubezdźwięczniają się, a bezdźwięczne
   udźwięczniają się
   d) spółgłoski bezdźwięczne pozostają niezmienione, a dźwięczne
   ubezdźwięczniają się
5. Jakim rodzajem wymowy jest wymowa krakowsko-poznańska?
   a) wymową udźwięczniającą wygłos (niebędący przyimkiem) przed
   wyrazem o nagłosie bezdźwięcznym
   b) wymową polegającą na dźwięcznym wymawianiu grup spółgłoskowych
   typu [tv]
   c) wymową, w obrębie której realizuje się n tylnojęzykowe [ŋ] przed
   głoskami [ś] i [ź]
   d) odpowiedzi a, b i c są prawidłowe
6. Czym jest dyftong?
   a) dwuznakiem, np. dz
   b) geminatą, np. [•n]
   c) dwugłoską, np. [eu]
   d) odpowiedzi a, b i c są prawidłowe
7. Jakie aparaty wchodzą w skład narządów mowy?
   a) oddechowy
   b) artykulacyjny
   c) fonacyjny
   d) odpowiedzi a, b i c są prawidłowe
8. Które głoski w języku polskim są ośrodkami sylab?
   a) samogłoski
   b) spółgłoski
   c) półsamogłoski
   d) sonanty
9. Który zapis przedstawia podział wyrazu chrząszcz na sylaby?
   a) ch-rz-ą-sz-cz
   b) chrząszcz
   c) chrzą-szcz
   d) c-h-r-z-ą-s-z-c-z
10. W którym przykładzie zachowano zgodność ilościową liter i głosek, ale
    nie zachowano jakościowej?
    a) sierp [śerp]
    b) gorąco [gorõnco]
    c) malarz [malaš]
    d) państwo [pãĩ ̯stfo]
11. Które kryterium nie należy do kryteriów charakterystyki samogłosek?
    a) pionowy ruch języka
    b) kształt warg
    c) miejsce artykulacji
    d) stopień opuszczenia żuchwy
12. Przednia, wysoka, płaska – której samogłoski dotyczy ten opis?
    a) [u]
    b) [a]
    c) [y]
    d) [e]
13. Tylna, średnia, dźwięczna – której samogłoski dotyczy ten opis?
    a) [o]
    b) [i]
    c) [e]
    d) [u]
14. Które kryterium należy do kryteriów charakterystyki spółgłosek?
    a) kształt warg
    b) sposób artykulacji
    c) poziomy ruch języka
    d) stopień opuszczenia żuchwy
15. Podziału na jakie głoski dokonujemy pod względem kryterium ruchu
    podniebienia miękkiego?
    a) twarde, miękkie i zmiękczone
    b) wybuchowe, trące, przytarte i półotwarte
    c) ustne i nosowe
    d) twarde i miękkie
16. Który z wymienionych zbiorów składa się wyłącznie ze spółgłosek wargowo-zębowych?
    a) [p], [p’], [b], [b’], [t], [t’], [d], [d’]
    b) [k], [g], [χ]
    c) [v], [f], [v’], [f’]
    d) [m], [n], [ń], [ŋ]
17. W jaki sposób realizowana jest głoska [s]?
    a) szczelinowy
    b) zwarto-wybuchowy
    c) zwarto-szczelinowy
    d) nosowy
18. Który zapis prezentuje prawidłową wymowę zestawienia
    kosz malin w wymowie warszawskiej?
    a) [koš mal’in]
    b) [kož mal’ĩn]
    c) [kož malin]
    d) [koš mal’ĩn]
19. Dźwięczna, ustna, twarda, zwarto-wybuchowa, przedniojęzykowo-
    zębowa: jakiej spółgłoski to opis?
    a) [d’]
    b) [t]
    c) [d]
    d) [č]
20. Bezdźwięczna, ustna, szczelinowa, przedniojęzykowo-zębowa,
    zmiękczona: w którym wyrazie występuje głoska, której opis
    zaprezentowano?
    a) świnia
    b) patos
    c) kołchoz
    d) sinus
21. Która para spółgłosek różni się wyłącznie udziałem/brakiem udziału
    więzadeł głosowych w realizacji?
    a) [b]/[b’]
    b) [b]/[p]
    c) [b]/[t]
    d) [b]/[d]
22. Która para spółgłosek różni się wyłącznie miejscem artykulacji?
    a) [n]/[ń]
    b) [n]/[t]
    c) [n]/[d]
    d) [n]/[g]
23. Który zestaw spółgłosek zawiera wyłącznie spółgłoski
    środkowojęzykowe?
    a) [m], [p], [b]
    b) [ź], [s], [ń]
    c) [ć], [ś], [z]
    d) [ś], [ć], [ń]
24. Proszę wskazać błędny zapis.
    a) [mãma]
    b) [mã•na]
    c) [pã•na]
    d) [p’iana]
25. Proszę wskazać prawidłowy zapis.
    a) [stšebžešyn]
    b) [ščebžešyn]
    c) [ščebžešỹn]
    d) [ščebžešỹń]

Poprawne odpowiedzi: 1b,2a,3d,4d,5b,6c,7d,8a,9b,10d,11c,12c,13a,14b,15c,16c,17a,18d,19c,20d,21b,22a,23d,24d,25c